Σάββατο 7 Νοεμβρίου 2009

Δέκα επιστολές προς εκείνους που τολμούν να διδάσκουν, Paulo Freire


Διδάσκουμε, δυστυχώς, στους γόνους μας την ευπιστία και την προσαρμογή στην κουλτούρα της καταπίεσης και της εκμετάλλευσης, απαιτώντας να είναι πειθήνιοι και παθητικοί.
Ο εκπαιδευτικός
α) δεν αποστηθίζει πληροφορίες για να τις μεταδώσει στους μαθητές αλλά λειτουργεί ως πληροφορημένο υποκείμενο που βρίσκεται πρόσωπο με πρόσωπο με άλλα πληροφορημένα υποκείμενα, χωρίς να κάνει διάκριση γνωστικού περιεχομένου από το ιστορικοκοινωνικό πλαίσιο. Καθώς οι επιστήμες δεν είναι ξεκομμένες από τη ζωή δεν περιχαρακώνεται σ’ ένα ιδιαίτερο γνωστικό αντικείμενο.
β) «φωτίζει» και διαλέγεται με τους μαθητές του, εμβαθύνοντας στα ζητήματα εξουσίας, δε σωπαίνει στην κοινωνική διαμάχη που υπάρχει έξω από το σχολείο. Εκδηλώνει την πολιτική του στάση, δεν παραμένει ουδέτερος: δείχνει σεβασμό στα αντίπαλα επιχειρήματα, τοποθετείται ξεκάθαρα απέναντι τους, παίρνει σαφή θέση σε κοινωνικά θέματα, κάνει ηθικές επιλογές και αντιστέκεται στην απανθρωποίηση της αντικειμενικής πραγματικότητας.
γ) δραστηριοποιείται γεμάτος ελπίδα για το μετασχηματισμό του κόσμου διεκδικώντας ενεργό ρόλο στην κοινωνία. Συμμετέχει σε κοινωνικοπολιτικούς αγώνες διαφόρων επιπέδων για το μετασχηματισμό της κοινωνίας (συνδικάτα, κινήματα, κ.α.)
. δ) επιτρέπει την ελευθερία που εκδηλώνουν οι μαθητές. Η συμπεριφορά του διαπνέεται από αλληλεγγύη, ελευθερία, σεβασμό της διαφοράς, ώστε όλοι να κάνουν το ίδιο.
ε) αξιοποιεί τη γνώση και τη ζωντανή εμπειρία της καθημερινότητας των μαθητών και της τοπικής κοινωνίας, ώστε το σχολείο να γίνει κέντρο της λαϊκής κουλτούρας. Προσεγγίζει τη γνώση με τα κατάλληλα εργαλεία, τεχνικές. Όταν μάθει την κουλτούρα, την κοσμοθεωρία, τους φόβους των μαθητών μιλά απλά, όχι απλοϊκά.
στ) Ένα από τα βασικότερα λάθη των εκπαιδευτικών είναι ότι έχουν μεγάλη ιδέα για τον εαυτό τους, με αποτέλεσμα να πληγώνονται από τη συμπεριφορά των μαθητών τους. Δεν παραδέχονται ότι κάποιος μπορεί να τους αμφισβητήσει.
.Η γλώσσα δεν είναι απλά ένα μέσο επιβίωσης των λαϊκών τάξεων, αλλά μέσο αγώνα απέναντι στις μορφές της πολιτισμικής κυριαρχίας των ελίτ. Το σχολείο δεν αποτελεί μοχλό για την αλλαγή της πραγματικότητας αλλά μπορεί να συμβάλλει προς αυτήν την κατεύθυνση....
.Είναι συχνό λάθος ν’ αξιολογούμε τους μαθητές όχι για να βελτιώσουμε την πρακτική μας, αλλά για να τους τιμωρήσουμε. Δυστυχώς θέλουν να αξιολογήσουν και το δάσκαλο για να τον τιμωρήσουν κι όχι για να τον εκπαιδεύσουν. Οι δάσκαλοι δείχνουν μια παθητική συμπεριφορά. Εξοικειώνονται με τις οδηγίες των πακέτων διδασκαλίας περιορίζοντας τη δυνατότητα να δημιουργήσουν. Με το να «απαγορεύεται στους δασκάλους να υπάρχουν» διατηρείται στα σχολεία το status quo όσων ονειρεύονται να το διατηρήσουν.

.Μελετώ σημαίνει ανακαλύπτω. Αποκτώ μια πιο σαφή κατάκτηση του αντικειμένου. Αυτό απαιτεί τη χρήση εργαλείων, όπως λεξικά, εγκυκλοπαίδειες ,κ.α. Απαραίτητα βέβαια θεωρούνται το διάβασμα και η μελέτη. Αυτό το απαιτητικό καθήκον, που είναι δικαίωμα τόσο του μαθητή όσο και του δασκάλου , προϋποθέτει τη δυνατότητα πρόσβασης σε τέτοιες πηγές. Καθήκον των σχολείων είναι να κάνουν διαθέσιμα αυτά τα μέσα (βιβλιοθήκες, βολικά ωράρια, κ.α.)
.Υπάρχει άμεση σχέση ανάμεσα στο επίπεδο του περιεχομένου ενός βιβλίου και των ικανοτήτων του αναγνώστη. Όταν η διαφορά είναι μεγάλη είναι μάταιη και η προσπάθεια κατανόησης. Είναι λάθος να διαχωρίζουμε την ανάγνωση από τη γραφή. Όσα διδάσκουμε και άρα έχουμε μελετήσει, προϋποθέτουν όχι μόνο να διαβάζουμε κείμενα, αλλά να κρατάμε σημειώσεις και παρατηρήσεις για τα βιβλία, συγγράφοντας μικρά κείμενα. Είναι στενή η σχέση της ανάγνωσης, της γραφής και της σκέψης. Όποιος δε γράφει δεν μπορεί ποτέ να γράψει, όπως και όποιος δεν κολυμπά δεν μπορεί ποτέ να κολυμπήσει.

Απαραίτητο για τον αγώνα των δασκάλων είναι να μάθουμε για την αξιοπρέπεια και τη σπουδαιότητα της αποστολής μας. Είναι ανάγκη να είμαστε ικανοί να αγωνιζόμαστε όλο και πιο αποτελεσματικά για τα δικαιώματά μας, να νιώθουμε επαρκείς, να είμαστε σίγουροι για την πολιτική και κοινωνική σκοπιμότητα της αποστολής μας. Ο χαμηλός μισθός δεν εξαρτάται μόνο από την οικονομική κατάσταση του κράτους αλλά κυρίως από την ιεράρχηση και προτεραιότητα των δαπανών και την αντιμετώπιση των δημοσίων εξόδων. Όσο πιο νωρίς η κοινωνία αναγνωρίσει την αναγκαιότητα του επαγγέλματός μας τόσο περισσότερο θα μας υποστηρίξει. Πρέπει να διεκδικήσουμε να έχουμε λόγο ως επαγγελματίες, μέσα από αποτελεσματικά οργανωμένο πολιτικό αγώνα ( συνδικάτα, κόμματα). Αν δεν υπάρχουν χρήματα για έναν τομέα, η αιτία βρίσκεται μονάχα στην πολιτική των δαπανών. Πρέπει το επάγγελμά μας ν’ αντιμετωπιστεί με σεβασμό, ώστε η κοινωνία ν’ αρχίσει να απαιτεί από τους δασκάλους να ασκούν το καθήκον τους αποτελεσματικά. Η κοινωνία δεν μπορεί να μετασχηματιστεί χωρίς την εκπαίδευση.
• Ο αυταρχισμός οδηγεί κάποτε σε τακτικές ανυπακοής. Συχνότερα όμως σε απάθεια, υπέρμετρη υπακοή, άκριτη συμμόρφωση, έλλειψη αντίστασης στον αυταρχικό λόγο, στην παραίτηση και το φόβο της ελευθερίας. Ανεκτικότητα, απ’ την άλλη, δε σημαίνει συναίνεση στο μη ανεκτό, στη συγκάλυψη της επιθετικότητας αλλά συνύπαρξη με το διαφορετικό. Προϋποθέτει σεβασμό, πειθαρχία και ηθικές αρχές. Οι μαθητές δε θέλουν κλίμα απειθαρχίας στο σχολείο, είναι όμως απόλυτα αντίθετοι σε κάθε αυθαίρετη απόφαση. Θέλουν μια δημοκρατική σχέση αμοιβαίου σεβασμού. Η έλλειψη πειθαρχίας στην τάξη δυναμώνει το φόβο απέναντι στην ελευθερία. Ως εκπαιδευτικοί δεν μπορούμε να αποποιηθούμε την ευθύνη για το θεμελιώδες ζήτημα της δημοκρατίας. Η αναποφασιστικότητα φανερώνει έλλειψη αυτοπεποίθησης, που είναι απαραίτητη για όποιον έχει αναλάβει τη διοίκηση μιας τάξης, ενός ιδρύματος, ενός κράτους. Απαιτεί όμως επιστημονική κατάρτιση, πολιτική σαφήνεια και ηθική ακεραιότητα. Και τα δυο είδη λόγου, και το υπερβολικά ελεγχόμενο και απειθάρχητο, συμβάλλουν στη διατήρηση του status quo. Η δημοκρατία απαιτεί αγώνα. Τα δεσμά που μας εμποδίζουν να βιώσουμε τη δημοκρατία δε σπάνε από μια καθωσπρέπει υπομονή, αλλά από το λαό, που είναι κινητοποιημένος, οργανωμένος, συνειδητά κριτικός.
.Η επιθυμία είναι βασικότατη, δεν αρκεί όμως. Απαραίτητο είναι να γνωρίζουμε πώς να θέλουμε. Αυτό σημαίνει ν’ αγωνιζόμαστε πολιτικά με τακτικές κατάλληλες για τα στρατηγικά μας οράματα. Τα προοδευτικά κόμματα δεν έχουν πολλές επιλογές: ή θα αναδημιουργήσουν τον εαυτό τους μέσα από το ριζοσπαστισμό των ονείρων τους ή θα αφανιστούν.

1 σχόλιο:

Ανώνυμος είπε...

http://mariatweety.blogspot.com

ENA A3IOLOGO BLOG ENOS KORITSIOU 24
ETWN...

PRAGMATIKA A3IZEI THN BOH8EIA MAS...

SAS EUXARISTW KAI KALH SYNEXEIA..

MIKROS NAUTILUS (DANAH 28)